Er was een tijd dat ik het verschrikkelijk vond om voor mezelf op te moeten komen, bijvoorbeeld in een restaurant als ik niet kreeg wat ik bestelde.   Of als ik terug naar de winkel moest met een toestel dat niet naar behoren bleek te functioneren.   Ik vond het eng om zoals mijn grootmoeder aanraadde “maar eens goed luid te protesteren zodat alle klanten het konden horen”.

Tot ik het boek van Theo De Gelaen[1] las…  Wat mij hielp was het inzicht dat je helemaal niet de helleveeg moet uithangen, integendeel.  Door vriendelijk te protesteren, bewijzen we de andere ook een dienst!   Dat was nieuw voor me.  Maar als je erover nadenkt, klopt het wel.    Wanneer je niet tevreden bent van de maaltijd en je blijft gewoon weg uit dat restaurant, weet de kok ook niet wat het probleem is en kan hij het ook niet oplossen.  Door op een vriendelijke manier te wijzen op het probleem, geef je hem een kans om de zaak recht te trekken en een klant te houden.  Zo had ik het zelf nog nooit bekeken.  Met deze insteek was ik sindsdien in staat om op een vriendelijke manier mijn ongenoegen duidelijk te maken en meestal heeft me dat veel goodwill van de tegenpartij opgeleverd.

Het boek van Theo De Gelaen legt ook uit waarom zo’n simpele trukjes als op je lichaamstaal letten enz. eigenlijk niet helpen, als dat niet van binnenuit komt.   Het boek legt uit hoe het versterken van je zelfbeeld en vertrouwen de basis is voor goede assertiviteit en hoe je dat ook aan je kinderen kan doorgeven.  Erg waardevol waren ook de voorbeelden van verbale reacties.  Het zijn verschillende situatiebeschrijvingen, waarbij hij telkens zegt wat de weinig assertieve, de manipulatieve, agressieve en assertieve reactie is.

Ik geef een voorbeeld dat ik onlangs zelf meemaakte.

Een vriendin vraagt of ze een boek van me kan lenen.  Nu heb ik al vele keren boeken uitgeleend en ze vaak niet teruggekregen – meestal niet uit slechte wil -maar vaak doordat het door mezelf of beiden vergeten werd.  Bovendien was het boek dat ze me vroeg een boek dat ik regelmatig raadpleeg en dus niet graag uitleen.  Mogelijke reacties:

1. Niet-assertieve reactie: ik leen haar mijn boek. Ten slotte is ze een goede vriendin en wil ik haar niet kwetsen door mijn weigering
2. Manipulatieve reactie: Ik vertel dat ik het boek niet meer heb (terwijl dat eigenlijk niet zo is)
3. Assertieve reactie: Ik vertel dat ik uit principe geen boeken uitleen, maar dat ik haar wel wil helpen door bv. goeie websites over het onderwerp door te sturen
4. Agressieve reactie: Ik zeg botweg dat ze ’t zelf maar moet kopen

In werkelijkheid was mijn reactie een mengeling van A en D.  Ik zei dat ik ’t haar wel wilde lenen op voorwaarde dat ze ’t zeker zou teruggeven.  Dat was niet zo’n goede reactie, want ze merkte wel mijn onwil…  Een tip is dus nog, dat je best wel voor een aantal situaties je reactie vooraf bedenkt zodat je niet overvallen wordt en fout reageert.

 

 

[1] Theo De Gelaen, Weerbare ouders, weerbare kinderen, Tips voor assertieve weerbaarheid, 1997.