“Only you and you alone can change your situation. Don’t blame it on anything or anyone.” (Leonardo Di Caprio)

We hebben allemaal kwetsende ervaringen meegemaakt, we zijn het slachtoffer geweest van pesters, een tierende partner of een manipulerende baas. Niemand kan dat verhelpen, het komt van buitenaf. Maar ‘slachtofferdenken’ is wél een keuze. Niemand kan dit beter uitleggen dan Edith Eva Eger. Zij was slachtoffer van de nazi’s op haar zestiende en moest dansen voor Mengele. Later werd ze psychologe en hielp ontelbare mensen. In ‘De Keuze’ deelt ze haar eigen ervaringen en de ervaringen van haar patiënten.

Edith Eva Eger definieert slachtofferdenken als “een manier van denken en zijn die star, verwijtend, pessimistisch, bestraffend en zonder gezonde beperkingen of grenzen is. We zitten vast in het verleden, we zijn niet in staat te vergeven. Wanneer we kiezen voor de beperkte denkwijze van het slachtoffer, worden we onze eigen gevangenisbewaker. “ (Eger, 2018 blz; 22)

Een goed voorbeeld van het verschil tussen ‘slachtoffer zijn’ en ‘slachtofferdenken’ is Nelson Mandela die na jaren gevangenschap ervoor kiest geen slachtoffer te willen zijn:

“Toen ik door de deur stapte naar de poort die me naar de vrijheid zou begeleiden, wist ik dat, als ik mijn bitterheid en haat niet achterliet, ik dan in een gevangenis zou blijven” (Nelson Mandela)

Maar hoe maak je komaf met slachtofferdenken?

Een eerste stap is in te zien dat dit soort denken en gedrag je niet vooruit helpt. Hoewel het wel zijn voordelen heeft: je kan je wentelen in het medelijden van anderen, je hoeft zelf niets te doen want het is allemaal jouw schuld niet…Je krijgt ook heel wat aandacht.  Handig toch?  Toegegeven, het heeft zijn voordelen, maar uiteindelijk is het toch niet fijn om op die manier in je leven te staan. En populair word je er niet van want mensen worden het uiteindelijk wel beu als je blijft alle verantwoordelijkheid van je afschuiven en je leven op die manier stillegt. Na een tijdje voel je je enkel nog meer een slachtoffer omdat men je ook begint te mijden. Zo geraak je uiteindelijk in een negatieve spiraal. 

Neem dus je leven in handen. Er is er maar één die de gevolgen van wat je overkomen is kan oplossen en dat ben je zelf. Je kan nog zo hartverscheurend roepen en tieren dat de pesters, bazen en partners… je zoveel hebben aangedaan, zij zijn het niet die ervoor zullen zorgen dat je kan herstellen. Het toverwoord is dus: ‘verantwoordelijkheid’:  door je eigen leven terug in handen te nemen pak je de daders ook terug want nu ben je niet meer in de ban van water gebeurd is. Hun macht over jou is gebroken.  En zo ben je helemaal slachtoffer af!

Leestip: Edith Eva Eger, De keuze, Leven in vrijheid, Amsterdam, 2018.