Bluma Zeigarnik was een Russische psychologe (1900-1988), die geheugenexperimenten deed om een veronderstelling van haar promotor -Kurt Lewin- te testen. Kurt Lewin had namelijk op een terras in Berlijn gemerkt dat de obers nog goed wisten wat er geconsumeerd was aan tafeltjes die nog niet hadden afgerekend, maar vrijwel niets meer wisten van de klanten die al wel hun rekening hadden betaald. Zeigarniks experimenten toonden aan dat je beter onthoudt wat nog niet is afgewerkt. Dat klinkt ook heel logisch. Waarom zou je nog onthouden wat al gedaan is?
Maar hoe kan dat je nu helpen met uitstelgedrag? Wel, een van de verklaringen voor het Zeigarnik-effect is dat je je ongemakkelijk voelt als een taak niet af is. Je steekt als het ware die taak in je achterhoofd (waardoor je ’t beter onthoudt) en je ervaart een zekere spanning en onrust tot je de taak beëindigt wat terug ontspanning geeft. Daardoor wil je telkens je notificaties checken als je een nummertje ziet verschijnen op je apps. Daarom eindigen series vaak met een cliffhanger, zodat je zeker blijft kijken. Of daarom blijven we bingewatchen. En daarom val je niet in slaap als je blijft malen over een onafgewerkt probleem op je werk.
Je kan het Zeigarnik-effect handig gebruiken door volgende tips:
- Om uitstelgedrag aan te pakken zorg je dat je al één stapje van de taak hebt gedaan. Zet de bal aan het rollen dus. Op die manier is het een taak die al gestart is en zal je de neiging hebben ze te willen afmaken.
- Om piekeren te vermijden doe je net het omgekeerde: zet op je to do lijstje dat je morgen (of een later tijdstip) gaat bedenken hoe je ’t probleem gaat aanpakken. Zo voel je de ontspanning van het voltooien van een taak (nl. je hebt een taak ingepland) en kan je het probleem voorlopig afsluiten.
- Zorg voor meer rust in je hoofd door onnodige notificaties op je gsm uit te zetten.